Προσχέδιο για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων της Ευρώπης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 15 Νοεμβρίου ένα προσχέδιο για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων της Ευρώπης, δηλαδή μια στρατηγική με στόχο να εξασφαλιστεί η διάθεση επαρκούς ποσότητας νερού καλής ποιότητας για να καλύπτονται οι ανάγκες του πληθυσμού, της οικονομίας και του περιβάλλοντος.

Όπως επισημαίνεται, η ποιότητα των υδάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) δεν είναι καλή παρά τις βελτιώσεις που έχουν επέλθει τα τελευταία χρόνια. Ανάλογη ανησυχία προκαλεί και η ποσότητα των υδάτων, δεδομένου ότι η λειψυδρία εξαπλώνεται στην Ευρώπη και ότι σε πάρα πολλά κράτη μέλη αυξάνονται τα ακραία φαινόμενα (όπως οι πλημμύρες).

Σύμφωνα με το προσχέδιο, πρέπει να αναβαθμίσουμε τις προσπάθειες μας για να αντιμετωπίσουμε παλαιά και αναδυόμενα προβλήματα, που περιλαμβάνουν τη ρύπανση των υδάτων, την υδροληψία για την γεωργία και την παραγωγή ενέργειας, τις χρήσεις γης και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Χρειάζονται ενισχυμένα μέτρα για να βοηθήσουν την ΕΕ να προστατεύσει τους υδατικούς της πόρους και να καταστεί αποδοτικότερη όσον αφορά τη χρήση των πόρων (συμπεριλαμβανομένου του νερού).

Επί του θέματος, ο Επίτροπος Janez Potočnik, αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε: «Το προσχέδιο αυτό δείχνει ότι αντιλαμβανόμαστε σωστά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και ότι διαθέτουμε μια στερεή βάση για να τα αντιμετωπίσουμε. Έφτασε ο καιρός να αναλάβουμε δράση ώστε να αποκομίσουμε όλα τα οφέλη από την νομοθεσία μας και να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για καινοτόμες λύσεις στην ασκούμενη πολιτική για τα ύδατα, καθώς και στον κλάδο των υδάτων. Το ζητούμενο είναι μια βιώσιμη ισορροπία ανάμεσα στη ζήτηση και την προσφορά νερού, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες τόσο των ανθρώπων, όσο και των φυσικών οικοσυστημάτων από τα οποία αυτοί εξαρτώνται.»

Στρατηγική για δράση

Για να επιτευχθεί ο ήδη υφιστάμενος στόχος της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα, δηλ. καλή κατάσταση των υδάτων μέχρι το 2015, στο προσχέδιο για τους υδατικούς πόρους καθορίζεται μια στρατηγική προσέγγιση τριών βαθμίδων:

• Βελτίωση της εφαρμογής της υφιστάμενης ενωσιακής πολιτικής στον τομέα των υδάτων με την πλήρη αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει η υφιστάμενη νομοθεσία. Για παράδειγμα, ευρύτερη υιοθέτηση μέτρων φυσικής συγκράτησης των υδάτων, όπως η αποκατάσταση υγροτόπων και κατακλυζόμενων εκτάσεων, ή βελτίωση της εφαρμογής της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», μέσω της καταμέτρησης και της τιμολόγησης του νερού και της καλύτερης οικονομικής ανάλυσης.
• Αύξηση της ενσωμάτωσης των στόχων της πολιτικής για τα ύδατα σε άλλους συναφείς τομείς πολιτικής, όπως η γεωργία, η αλιεία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι μεταφορές, το Ταμείο Συνοχής και τα διαρθρωτικά ταμεία.
• Συμπλήρωση των κενών του υφιστάμενου πλαισίου ιδίως όσον αφορά τα απαιτούμενα εργαλεία για την αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού. Εν προκειμένω, το προσχέδιο για τους υδατικούς πόρους προβλέπει την κατάρτιση λογαριασμών υδάτων και τον καθορισμό στόχων αποδοτικής χρήσης του νερού από τα κράτη μέλη, καθώς και την εκπόνηση ενωσιακών προτύπων για την επαναχρησιμοποίηση του νερού.

Το Προσχέδιο δεν προωθεί μια κοινή λύση για όλες τις περιπτώσεις, αλλά προτείνει ένα σύνολο εργαλείων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη για νε βελτιώσουν την διαχείριση των υδατικών τους πόρων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού.

Το προσχέδιο για τους υδατικούς πόρους υπογραμμίζει το γεγονός ότι η διατήρησή τους δεν σχετίζεται μόνο με την προστασία του περιβάλλοντος, την υγεία και την ευζωία. Αφορά επίσης την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία. Είναι ένας τρόπος να εξασφαλίσουμε ότι ο κλάδος των υδάτων της ΕΕ θα αξιοποιήσει πλήρως το αναπτυξιακό δυναμικό του και ότι όλοι οι τομείς της οικονομίας που εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα νερού ορισμένης ποιότητας θα μπορούν να ευημερήσουν, με αποτέλεσμα οικονομική μεγέθυνση και ευκαιρίες απασχόλησης. Το Προσχέδιο στηρίζεται από τη Σύμπραξη Καινοτομίας για το νερό που δρομολογήθηκε τον Μάιο του 2012.

Επόμενα βήματα

Η εφαρμογή των προτάσεων που σκιαγραφούνται στο Προσχέδιο θα στηριχθεί στην κοινή στρατηγική εφαρμογής της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα. Πρόκειται για ανοικτή και συμμετοχική διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη, μη κυβερνητικές οργανώσεις και επιχειρήσεις. Ο χρονικός ορίζοντας του προσχεδίου για τους υδατικούς πόρους συνδέεται στενά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» της ΕΕ και, ιδίως, με τον Χάρτη πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη του 2011, του οποίου το Προσχέδιο αποτελεί το σχετικό με το νερό ορόσημο. Ωστόσο, η ανάλυση στην οποία βασίστηκε το Προσχέδιο καλύπτει μεγαλύτερη χρονική περίοδο, μέχρι το 2050, και αναμένεται να κατευθύνει μακροπρόθεσμα την ενωσιακή πολιτική στον τομέα των υδάτων .

Το ιστορικό

Το 2000, με την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα (ΟΠΥ), τέθηκε η νομική βάση για την προστασία των καθαρών υδάτων και την αποκατάστασή τους ανά την Ευρώπη, καθώς και για την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης και αειφόρου αξιοποίησής τους. Ο γενικός στόχος της ΟΠΥ είναι να επιτευχθεί μέχρι το 2015 υγιής κατάσταση όλων των υδάτων – για παράδειγμα λιμνών, ποταμών, υδατορρευμάτων και υπόγειων υδροφορέων. Η επίτευξη, όμως, των στόχων της ενωσιακής πολιτικής στον τομέα των υδάτων απειλείται από σειρά παλαιών και αναδυόμενων προβλημάτων. Το προσχέδιο για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων της Ευρώπης, αποτελεί την απάντηση της ΕΕ σε επίπεδο πολιτικής στη διαρκή πρόκληση της επίτευξης των στόχων της ενωσιακής πολιτικής για τα ύδατα. Οι προτάσεις του Προσχεδίου προέκυψαν από μια διαδικασία με εκτεταμένες δημόσιες διαβουλεύσεις και διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς.

Στο πλαίσιο της εκπόνησης του Προσχεδίου αξιολογήθηκαν τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών των κρατών μελών της ΕΕ και η ενωσιακή πολιτική για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της ξηρασίας. Κατά την αξιολόγηση διαπιστώθηκε ότι παραμένουν ορισμένα κενά στην ισχύουσα νομοθεσία περί υδάτων και ότι η εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες. Εντοπίστηκαν επίσης αντιθέσεις μεταξύ των στόχων της πολιτικής στον τομέα των υδάτων και των άλλων πολιτικών, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Ιστοσελίδες της Επιτροπής σχετικά με το προσχέδιο για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων της Ευρώπης:
http://ec.europa.eu/environment/water/blueprint/index_en.htm

Βλέπε επίσης:
Ιστοσελίδες της Επιτροπής σχετικά με τη Σύμπραξη Καινοτομίας για το νερό:
http://ec.europa.eu/environment/water/innovationpartnership/index_en.htm

Χάρτης πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:05

ΠΗΓΗ : ΠΑΣΕΓΕΣ