Έρχονται βελτιώσεις για τις Ομάδες Παραγωγών οπωροκηπευτικών

Οι βελτιώσεις στο σχετικό νομικό καθεστώς προκειμένου να αντιμετωπιστεί η χαμηλή συσπείρωση των παραγωγών οπωροκηπευτικών, ιδιαίτερα στις χώρες του νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ένα από τα βασικά θέματα που θα βρεθεί στο τραπέζι της σημερινής συνάντησης των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της Ε.Ε., στο Λουξεμβούργο.

Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων θεμάτων, οι υπουργοί θα συζητήσουν σχέδιο συμπερασμάτων που έχει ετοιμάσει η Ελληνική Προεδρία της Ε.Ε. σχετικά με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έχει δοθεί στην δημοσιότητα από τον προηγούμενο Μάρτιο, με την οποία επιδιώκεται η βελτίωση των διατάξεων σχετικά με τις οργανώσεις παραγωγών, τα επιχειρησιακά ταμεία και τα επιχειρησιακά προγράμματα στον τομέα των οπωροκηπευτικών μετά τη μεταρρύθμιση του 2007.

Οι συστάσεις της Commission

Η εν λόγω έκθεση έχει ήδη εξεταστεί από το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας, τόσο στην Συνεδρίαση του Μαρτίου όσο και του Απριλίου, και στις συστάσεις της περιλαμβάνονται τα εξής:

Κατά την περίοδο 2008-2010, σε επίπεδο ΕΕ, υπήρξαν θετικές τάσεις όσον αφορά το ποσοστό οργάνωσης του τομέα των οπωροκηπευτικών (Ο&Κ), το μερίδιο του συνόλου των παραγωγών Ο&Κ που είναι μέλη Ομάδων Παραγωγών (Ο.Π.) και τον αριθμό των ΟΠ που είναι μέλη Ενώσεων Ομάδων Παραγωγών (ΕΟΠ).

Οι ετήσιες εκθέσεις και οι εκθέσεις αξιολόγησης του 2012 παρέχουν επίσης μια πιο αντιφατική εικόνα.

Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι ο επίμονα χαμηλός βαθμός οργάνωσης ή η έλλειψη οργάνωσης σε ορισμένα κράτη μέλη. Αυτό απαιτεί προσεκτική ανάλυση για τον προσδιορισμό, κατά περίπτωση, πρόσθετων μέτρων για να ενθαρρυνθεί όχι μόνο μια περαιτέρω αύξηση του βαθμού οργάνωσης των παραγωγών σε ολόκληρη την ΕΕ αλλά και για τη μείωση της ανισορροπίας ως προς τον βαθμό οργάνωσης των παραγωγών Ο&Κ εντός της ΕΕ.

Χαμηλός βαθμός ή έλλειψη οργάνωσης σημαίνει επίσης ότι οι περισσότεροι παραγωγοί Ο&Κ δεν ανήκουν σε ΟΠ, με αποτέλεσμα να μην ωφελούνται άμεσα από την ειδική ενωσιακή στήριξη αυτού του τομέα. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο σε ορισμένα κράτη μέλη του νότου και σε κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004 και μετέπειτα. Οι εν λόγω παραγωγοί, που είναι συνήθως οι μικρότεροι, δεν είναι σε θέση ούτε να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες που μπορούν να παρέχουν οι ΟΠ, έχουν πολύ περιορισμένη διαπραγματευτική ισχύ στην αλυσίδα εφοδιασμού και είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με την παγκοσμιοποίηση της αγοράς και με την κλιματική αλλαγή. Η αύξηση του ποσοστού οργάνωσης του τομέα των Ο&Κ εξακολουθεί να έχει ζωτική σημασία ιδίως στα κράτη μέλη όπου ο βαθμός οργάνωσης εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλός. Στο πλαίσιο αυτό, είναι επίσης αναγκαίο να διερευνηθούν μέτρα για να ενισχυθούν μορφές συνεργασίας που θα βοηθήσουν τους μη οργανωμένους παραγωγούς να αντιμετωπίσουν καλύτερα αυτές τις προκλήσεις.

Τα επιχειρησιακά προγράμματα θα μπορούσαν να συμβάλουν περισσότερο στην επίτευξη βασικών στόχων, όπως η βελτίωση της ελκυστικότητας των ΟΠ, η προώθηση της εμπορικής αξίας των προϊόντων, η βελτιστοποίηση του κόστους παραγωγής και η σταθεροποίηση των τιμών παραγωγού.

Ο (πολύ χαμηλός) βαθμός χρήσης των μέσων πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων (ΠΔΚ) κατέδειξε τα όρια ορισμένων υφιστάμενων μέσων. Θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα βελτίωσης των μέσων πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων.

Στα περισσότερα κράτη μέλη, οι δαπάνες για «στρατηγικά» μέτρα, όπως η έρευνα και η πειραματική παραγωγή, εξακολουθούν να είναι αμελητέες. Ως εκ τούτου, θα ήταν ενδεχομένως χρήσιμο να ενισχυθεί η χρήση διαθέσιμων πόρων σε ορισμένα μέτρα προτεραιότητας, τα οποία έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα, τη σταθερότητα του εισοδήματος και τη ζήτηση της αγοράς.

Η περιπλοκότητα των κανόνων και η έλλειψη ασφάλειας δικαίου έχουν επίσης αναφερθεί ως αδυναμίες του ισχύοντος καθεστώτος. Μια μελλοντική αναθεώρηση θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην απλούστευση και τη διασφάλιση του νομικού πλαισίου καθώς και στη μείωση του διοικητικής επιβάρυνσης για τους γεωργούς και τις διαχειριστικές αρχές.

Τέλος, η εισαγωγή νέων μέτρων για τον τομέα θα απαιτούσε ενδεχομένως την ανακατανομή ορισμένων χρηματοδοτικών πόρων, χωρίς να αυξηθούν τα συνολικά ποσά που διατίθενται σε αυτό τον τομέα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η δημοσιονομική ουδετερότητα εντός των μέτρων της αγοράς του πυλώνα 1.

Για την αντιμετώπιση των προαναφερόμενων ανεπαρκειών, πρέπει να επανεξεταστεί το ισχύον ενωσιακό καθεστώς για τα Ο&Κ για να εξασφαλιστεί η καλύτερη στόχευση της στήριξης των οργανώσεων παραγωγών, ώστε να μπορεί να επιτύχει τους συνολικούς στόχους που έχουν καθοριστεί για τη μεταρρύθμιση του 200731 και της ΚΓΠ το 2020 σε όλα τα κράτη μέλη.

Η Επιτροπή θα μπορούσε να βασιστεί στα αποτελέσματα της εν λόγω έκθεσης και στον επικείμενο διάλογο, για να παρουσιάσει, σε μεταγενέστερο στάδιο, νομοθετικές προτάσεις για την αναθεώρηση του ενωσιακού καθεστώτος ενισχύσεων για τον τομέα των οπωροκηπευτικών.

Το σχέδιο συμπερασμάτων

Επί του θέματος, η Ελληνική Προεδρία προκειμένου να διευκολύνει τις διαδικασίες της συνόδου του Συμβουλίου μοίρασε στις αντιπροσωπίες των κρατών μελών σχέδιο συμπερασμάτων που εκπόνησε η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας, τα βασικά σημεία του οποίου έχουν ως εξής:
-Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης του 2007 στον τομέα των οπωροκηπευτικών.
-Το Συμβούλιο συμμερίζεται την αξιολόγηση της Επιτροπής ότι η μεταρρύθμιση προκάλεσε αύξηση του μεριδίου επί της συνολικής αξίας της παραγωγής οπωροκηπευτικών της ΕΕ που διατίθεται στην αγορά από τις οργανώσεις παραγωγών (ΟΠ) και τις ενώσεις των οργανώσεων παραγωγών (ΕΟΠ).
-Το Συμβούλιο εκτιμά συνεπώς ότι οι οργανώσεις παραγωγών που λειτουργούν στο πλαίσιο βιώσιμων λειτουργικών προγραμμάτων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 θα πρέπει να συνεχίσουν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της κοινής γεωργικής πολιτικής στον τομέα των οπωροκηπευτικών.
-Το Συμβούλιο συμμερίζεται επίσης την αξιολόγηση της Επιτροπής ότι η μεταρρύθμιση δεν έχει ακόμη αποφέρει τα πλήρη αποτελέσματά της. Ειδικότερα, το Συμβούλιο σημειώνει ότι ο βαθμός οργάνωσης μεταξύ των παραγωγών παραμένει χαμηλός ή ανύπαρκτος σε ορισμένα κράτη μέλη και ότι παρατηρούνται διαφορές στο βαθμό οργάνωσης μεταξύ παραγωγών σε διαφορετικά κράτη μέλη και διάφορες περιοχές.
-Το Συμβούλιο εκτιμά συνεπώς ότι, παρότι αναγνωρίζει τις διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στα κράτη μέλη, μπορούν να γίνουν περισσότερα προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία και η ελκυστικότητα των οργανώσεων παραγωγών, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα του τομέα.
-Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο εκτιμά ότι η διαδικασία σύστασης και λειτουργίας αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών με πρόσβαση σε ενωσιακά κεφάλαια για το επιχειρησιακό τους πρόγραμμα είναι περίπλοκη και διαπνέεται από νομική ασάφεια.
-Επιπλέον, το Συμβούλιο εκτιμά ότι ο διοικητικός φόρτος είναι υπερβολικά υψηλός και ικανός να εμποδίζει τους παραγωγούς να επωφελούνται πλήρως από τη μεταρρύθμιση.
-Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο εκτιμά ότι μπορούν να γίνουν περισσότερα προκειμένου να μειωθεί η γραφειοκρατία και να απλοποιηθούν οι κανόνες και διαδικασίες, παρέχοντας στους παραγωγούς ένα σαφές, προβλέψιμο και διαφανές πλαίσιο εντός του οποίου να μπορούν να ανταποκρίνονται με τον καλύτερο τρόπο στην αγορά.
-Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει τις σχετικές εισηγήσεις της προς τα κράτη μέλη.
-Το Συμβούλιο τονίζει εξάλλου τα οφέλη από τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών και της εμπειρίας.
-Το Συμβούλιο υπογραμμίζει σχετικά τη συνεχή συμβολή των υφιστάμενων οργανώσεων παραγωγών με υψηλές επιδόσεις, καθώς και των διεθνικών οργανώσεων παραγωγών.
-Οι όροι που ισχύουν για αυτές τις οργανώσεις παραγωγών, συμπεριλαμβανομένου του καταμερισμού του φόρτου μεταξύ των κρατών μελών, χρειάζονται περαιτέρω αναθεώρηση υπό το φως των εισηγήσεων των κρατών μελών.
-Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι η παραγωγή οπωροκηπευτικών είναι απρόβλεπτη, ότι τα προϊόντα είναι ευπαθή και ότι ακόμη και περιορισμένα πλεονάσματα μπορούν να διαταράξουν σημαντικά την αγορά.
-Το Συμβούλιο εκτιμά ότι τα ενισχυμένα μέσα που διαθέτει η Επιτροπή σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 2013 σχετικά με την πρόληψη των κρίσεων και τη διαχείριση παρέχουν σταθερή βάση για αποτελεσματική και αποδοτική δράση σε ενωσιακό επίπεδο. Θα πρέπει να επιδιωχθεί η αύξηση της επίγνωσης των παραγωγών σχετικά με τα μέτρα αυτά, η αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους και η διασφάλιση της σαφήνειας και της απλοποιημένης εφαρμογής τους, ώστε να μπορέσουν οι παραγωγοί να επωφεληθούν πλήρως από αυτά.
-Το Συμβούλιο καλεί συνεπώς την Επιτροπή να επανεξετάσει και να αναλύσει τις υποκείμενες αιτίες και τις πιθανές βελτιώσεις ώστε να επιτευχθούν καλύτερα οι στόχοι της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής για τον τομέα των οπωροκηπευτικών και, μετά από κατάλληλη περίοδο εφαρμογής της πρόσφατης μεταρρύθμισης της ΚΟΑ, εάν απαιτείται, να λάβει τα απαραίτητα μέτρα.
-Το Συμβούλιο καλεί εξάλλου την Επιτροπή να λάβει υπό σημείωση τις απόψεις του συνόλου των κρατών μελών σχετικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο του τομέα προκειμένου να ανακοινώσει, πριν από το πέρας της τρέχουσας δημοσιονομικής περιόδου, τις μελλοντικές της προθέσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ πέραν του 2020, και για τον τομέα των οπωροκηπευτικών.

«Κλειδί» η συνεταιριστική επιχειρηματικότητα

Θυμίζουμε πως αντιδρώντας στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του καθεστώτος φρούτων και λαχανικών της Ε.Ε., την Τετάρτη 12 Μαρτίου, οι κεντρικές αγροτοσυνεταιριστικές οργανώσεις Copa και Cogeca τόνισαν ότι δείχνει πως το σύστημα λειτουργεί καλά και ότι οι οργανώσεις παραγωγών, όπως οι συνεταιρισμοί, πρέπει να ενθαρρύνονται να μπορέσουν οι αγρότες να απολαμβάνουν καλύτερες εισοδηματικές αποδόσεις και να έχουν προστιθέμενη αξία από τα προϊόντα τους.

Η έκθεση δείχνει ότι το μερίδιο της συνολικής αξίας των φρούτων και λαχανικών της ΕΕ στο εμπόριο από οργανώσεις παραγωγών, όπως οι συνεταιρισμοί, αυξήθηκε κατακόρυφα κατά την περίοδο 2008-2010, μετά τη μεταρρύθμιση έγινε το 2007, για να φτάσει το 43,9%. Η έκθεση προειδοποιεί ότι αυτό υποκρύπτει μεγάλη διαφορά μεταξύ των κρατών μελών, με το βαθμό οργάνωσης των παραγωγών φρούτων και λαχανικών να εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλός σε ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και υψηλός σε άλλες όπως το Βέλγιο και η Ολλανδία. Όμως, η έκθεση τονίζει ότι οι ομάδες παραγωγών (ΟΠ) επιτρέπουν στους παραγωγούς να έχουν καλύτερη απόδοση για την παραγωγή τους. Η αύξηση του ποσοστού της οργάνωσης, ως εκ τούτου, παραμένει ζωτικής σημασίας, ιδίως σε χώρες όπου το επίπεδο οργάνωσης είναι ακόμη πολύ χαμηλό.

Αυτό συνάδει με την πρόσφατη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, η οποία επιβεβαίωσε ότι θα πρέπει να συνεχιστεί το ισχύον σύστημα για τα φρούτα και τα λαχανικά με βάση τις ΟΠ.

Η ίδια έκθεση επισημαίνει, ωστόσο, ορισμένες αδυναμίες με το καθεστώς, όπως και ένα πολύ χαμηλό ποσοστό χρησιμοποίησης της πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων, σύνθετους κανόνες και έλλειψη ασφάλειας δικαίου. Συνεπώς χρειάζονται βελτιώσεις του συστήματος, για να καταστεί πιο ελκυστικό για τους γεωργούς.

Καλωσορίζοντας τα ευρήματα ο Γενικός Γραμματέας των δύο οργανώσεων, κ. Pekka Pesonen, δήλωσε: «Αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνα με τις απόψεις μας. Οι πρόσφατες διατροφικές κρίσεις έδειξαν επίσης ότι οι παραγωγοί που είναι μέλη των οργανώσεων παραγωγών πήγαν πολύ καλύτερα από αυτούς που ιδιωτεύουν. Είναι η απόδειξη ότι το σύστημα λειτουργεί καλά και θα πρέπει να διατηρηθεί και να βελτιωθεί. Η γραφειοκρατία πρέπει να μειωθεί και οι νομικές βεβαιότητες έναντι των αναληφθεισών κανόνων για τις ΟΠ να βελτιωθούν. Οι ΟΠ χρειάζονται ένα αξιόπιστο και σταθερό πλαίσιο πολιτικής για την αντιμετώπιση των επερχόμενων προκλήσεων .

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε:

Την έκθεση της Ευρ. Επιτροπής σχετικά με το καθεστώς των οπωροκηπευτικών πιέζοντας εδώ:  

Το πλήρες κείμενο με το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου πιέζοντας εδώ:

Στέφανος Παπαπολυμέρου
papapolimerou@paseges.gr

ΠΗΓΗ : ΠΑΣΕΓΕΣ